Şiddetli Adet Sancısı Sebepleri

Şiddetli Adet Sancısı

Şiddetli adet sancısı, tıp dilinde dismenore olarak adlandırılır. Kadınları etkileyen en yaygın jinekolojik rahatsızlık durumudur.

Kadınlar arasında yapılan çalışmaların sonuçları değişken olmakla birlikte bildirilen sıklık, % 17 ile % 90 arasında değişen oranlarda görülmektedir. Bazı kadınlar adetlerinde nispeten az ağrı yaşarken, birçoğu rutin hayat işlevlerini görme yeteneklerinde önemli ölçüde sınırlıdır ve adet dönemlerinde hayat kaliteleri çok düşer.

Menstrüasyonla ilgili tüm semptomlara ilaveten değişen miktarlarda alt karın, kasık ve sırt ağrısı görülmektedir. Okula ve işe devamsızlığın en sık nedenlerindendir. Tüm kadınların yaklaşık % 15’inin işlerine ve okula devamlılıklarının ve etkinliklerinin azalmasına neden olur.

Şiddetli adet sancısı olan kadınların çalışma saatlerinde esneklik yapılarak veya evden çalışma yetkisi verilerek bu sorunu hafifletebilir, ancak işi takip ile olan veya dinamik çalışan kadınlar için azalmış odaklanma ve üretkenlik performanslarını olumsuz etkiler.

Şiddetli adet sancısı (dismenore) altta yatan bir neden olup olmamasına göre tanımlanır. Eğer şiddetli adet sancısına neden olan bir patoloji saptanamazsa buna primer, eğer bir neden saptanırsa buna da sekonder dismenore denir.

Primer dismenore, altta yatan bir anormallik saptanmazken, sekonder dismenore de bir neden vardır. Sekonder dismenore çikolata kisti (endometriozis) bel soğukluğu (pelvik inflamatuar hastalık) leiomiyomlar ve kronik idrar yolu iltihabı (interstisyel sistit) gibi durumlarla ilişkili ağrıdır. Ağrılı adetlerin en sık nedeni doğuştan olan yani Primer dismenoredir. Bu yazımız primer dismenore için patofizyoloji ve tedavi seçeneklerine odaklanacaktır.

Şiddetli Adet Sancısının (Primer Dismenore) Klasik Belirtileri

1. Düzenli adet ağrıları hayatınızdaki ilk adetle(menarş) veya ilk adetten sonraki 2 yıl içinde başlar.
2. Ağrı adetten hemen önce veya adet başlangıcında başlar.
3. Ağrı genellikle alt karın bölgesi ve kasıklarda hissedilir, sırta ve iç uyluklara yayılabilir.
4. Ağrı genellikle 72 saatten daha kısa sürer.
5. Ağrı aralıklı ve kramplıdır.
6. Ağrı şekli tüm adetlerde benzerdir.
7. Ek belirtiler: bulantı ve kusma, yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi ve uyku bozuklukları görülebilir.

Şiddetli Adet Sancılarının Nedeni

Adet sancıları nedensel olarak ikiye ayrılır;

1. Altta yatan bir patoloji olmayan ya da doğuştan olan adet sancıları (primer),
2. Altta yatan bir patoloji olan ya da nedeni bilinen adet sancıları (sekonder).

1. Doğuştan Adet Sancısı (Primer Dismenore) Nedenleri

Altta yatan bir patoloji olmayan adet sancılarının tahmini nedeni rahimdeki bağışıklık sisteminin(inflamatuar sistem) bir parçası olan siklo-oksijenaz sistemindeki bozukluktur.

Yapılan çalışmalarda aşırı adet sancıları olan kadınların, sancı çekmeyen kadınlara göre adet kanlarında PGF2 alfa miktarı çok daha yüksek miktarda saptanmıştır. Artmış PGF2alfa, rahim damarlarında ve kaslarında kasılma yapmakta ve rahime gelen oksijen miktarını azaltmaktadır. Bu durum ise iskemi ağrılarına yani adet sancılarına neden olmaktadır.

2. Sonradan Oluşan Adet Sancısı (Sekonder Dismenore) Nedenleri

Eğer daha önce adet sancınız olmayıp düzenli adet sancıları olmaya başladıysanız buna sobradan olan adet sancıları yani sekonder dismenore denir. En sık görülen nedenleri;

• Çikolata kisti(endometriozis),
• Doğumlar,
• Geçirilmiş ameliyatlara bağlı yapışıklıklar,
• Bel soğukluğu(pelvik inflamatuar hastalık),
• Rahmin iyi huylu zararsız tümörleri(miyomlar),
• İdrar yolu iltihabı(interstisyel sistit).

Şiddetli Adet Sancısı Tedavileri

Hormonal Tedavi

Hormonal tedavide düzenli şekilde düşük doz östrojen ve progesteron kombine tedavisi verilir. Hormonal tedavi için doğum kontrol hapları çok uygun bir seçenektir. Doğum kontrol hapları şiddetli adet sancısı çeken kadınların %80’ninin şikayetini geçirir.

Hormonal Olmayan Tedavi

Hormonal olamayan tedavilerde anti inflamatuaralar olarak nitelendirilen ağrı kesiciler kullanılmaktadır. Aşağıda kullanılan bazı ağrı kesiciler ve dozları verilmiştir;

• Flurbiprofen Her 12 saatte bir 100 mg veya her 8 saatte bir 50 mg
• Tiaprofenik asit Her 4 saatte bir 200 mg
• Piroksikam 2 gün boyunca günde 20-40 mg, ardından günde 20 mg
• Mefenamik asit 500 mg, ardından her 6 saatte bir 250 mg
• İbuprofen 800 mg, ardından her 8 saatte bir 400-800 mg
• Naproksen sodyum 440-550 mg, ardından her 12 saatte bir 220-550 mg
• Meklofenamat Her 8 saatte bir 100 mg
• Diklofenak Her 8 saatte bir 50 mg

Özellikle sonradan başlayan şiddetli adet sancılarında tedavide tedavi nedene yönelik yapılır. Örneğin idrar yolu enfeksiyonu yada bel soğukluğu varsa antibiyotik tedavisi verilirken eğer miyoma yada çikolata kistine bağlı ağrı oluşuyorsa cerrahi olarak tedavi verilir.